Le champion du monde, le Slovaque Peter Sagan, s'est adjugé in extremis la 16e étape du Tour de France, lundi à Berne, son troisième succès depuis le départ.

Sagan, qui a lancé son vélo sur la ligne dans un geste de sprinteur, a remonté le Norvégien Alexander Kristoff, qui croyait bien avoir gagné.

L'examen rapide de la photo d'arrivée a permis de décerner la victoire au porteur du maillot vert, vainqueur pour la septième fois sur le Tour.

Le coureur de Tinkoff a d'ores et déjà égalé son meilleur score, trois succès, réalisé lors de sa première participation en 2012.

Dans cette étape de transition, à la veille de la seconde journée de repos, deux coureurs d'une même équipe (Etixx), l'Allemand Tony Martin et le Français Julian Alaphilippe, ont mené une longue échappée de plus de 170 kilomètres. Bien que voué à un probable échec, le coup de force s'est prolongé jusqu'à l'approche des 20 derniers kilomètres.

Sans attendre un quatuor lancé en contre-attaque (Edet, Roosen, Craddock, Breen), sans s'octroyer de répit, le duo a traversé la campagne du Jura (est de la France) à vive allure (49,5 km dans la première heure) pour s'accorder une avance maximale de près de 6 minutes. L'écart a décru à l'approche de la frontière franco-suisse (km 106) malgré les efforts de Tony Martin, transformé en locomotive.

Un duo pour une folle aventure

« J'ai souffert dans sa roue », a déclaré Alaphilippe, le plus souvent dans le sillage du triple champion du monde du contre-la-montre lancé dans une folle aventure, aussi belle que risquée. Car les équipes intéressées par le succès d'étape (Katusha, Direct Energie et surtout Tinkoff), méfiantes à l'égard des capacités de rouleur de Martin, ont lancé la poursuite sans attendre les cent derniers kilomètres.

Le duo a ralenti seulement quand le peloton s'est rapproché à moins d'une minute et demie, à une trentaine de kilomètres de l'arrivée. Alaphilippe, épuisé après avoir déjà beaucoup donné la veille, s'est relevé sur un faux plat sous la banderole des 25 derniers kilomètres. Quelques minutes plus tard, Martin a été rejoint à son tour (173 km d'échappée).

Dans la traversée de Berne, que le Portugais Rui Costa a abordée en éclaireur avec le gros du peloton aux trousses (12 secondes aux 7 km), aucun coureur n'a pu se dégager. Le peloton s'est fractionné sans que le porteur du maillot jaune, le Britannique Chris Froome, soit piégé dans la cassure.

Au sprint, l'Allemand John Degenkolb, qui avait bénéficié du travail de son coéquipier français Warren Barguil dans la dernière côte, avant la flamme rouge du dernier kilomètre, n'a pu faire mieux que 4e, derrière le Norvégien Sondre Holst Enger.

À domicile, puisqu'il habite à quatre kilomètres du stade de Suisse, site de l'arrivée, le Suisse Fabian Cancellara a obtenu un accessit (6e). « Il m'a manqué un peu de force sur la fin », a reconnu « Spartacus », qui dispute son dernier Tour.

Froome, 13e de l'étape, a passé une journée tranquille. Il ne reste plus que cinq journées de course pour le vainqueur sortant, grand favori pour une troisième victoire à Paris.

Classement général du Tour de France après la 16e étape

1. Christopher Froome (GBR/Sky) 72h40:38.

2. Bauke Mollema (NED/TRE) à 1:47.

3. Adam Yates (GBR/ORI) 2:45.

4. Nairo Quintana (COL/MOV) 2:59.

5. Alejandro Valverde (ESP/MOV) 3:17.

6. Romain Bardet (FRA/ALM) 4:04.

7. Richie Porte (AUS/BMC) 4:27.

8. Tejay Van Garderen (USA/BMC) 4:47.

9. Daniel Martin (IRL/ETI) 5:03.

10. Fabio Aru (ITA/AST) 5:16.

11. Roman Kreuziger (CZE/TIN) 5:24.

12. Louis Meintjes (RSA/LAM) 5:48.

13. Joaquim Rodriguez (ESP/KAT) 5:54.

14. Sébastien Reichenbach (SUI/FDJ) 8:40.

15. Sergio Henao (COL/SKY) 12:24.

16. Geraint Thomas (GBR/SKY) 12:47.

17. Pierre Rolland (FRA/CAN) 13:03.

18. Warren Barguil (FRA/GIA) 19:15.

19. Mikel Nieve (ESP/SKY) 27:00.

20. Alexis Vuillermoz (FRA/ALM) 28:23.

21. Emanuel Buchmann (GER/BOA) 28:38.

22. Haimar Zubeldia (ESP/TRE) 33:18.

23. Damiano Caruso (ITA/BMC) 35:05.

24. Stef Clement (NED/IAM) 36:17.

25. Tanel Kangert (EST/AST) 38:12.

26. Daniel Navarro (ESP/COF) 40:00.

27. Jarlinson Pantano (COL/IAM) 43:41.

28. Frank Schleck (LUX/TRE) 46:58.

29. Ilnur Zakarin (RUS/KAT) 48:05.

30. Wilco Kelderman (NED/LNL) 48:23.

31. Serge Pauwels (BEL/DDT) 51:52.

32. Domenico Pozzovivo (ITA/ALM) 53:17.

33. Bartosz Huzarski (POL/BOA) 1h01:00.

34. Rafal Majka (POL/TIN) 1h01:49.

35. Vincenzo Nibali (ITA/AST) 1h02:28.

36. Steve Morabito (SUI/FDJ) 1h02:50.

37. Wouter Poels (NED/SKY) 1h03:10.

38. Daniel Moreno (ESP/MOV) 1h05:49.

39. Mikel Landa (ESP/SKY) 1h07:33.

40. Tom Dumoulin (NED/GIA) 1h11:12.

41. Daryl Impey (RSA/ORI) 1h11:24.

42. Jan Bakelants (BEL/ALM) 1h12:01.

43. Eduardo Sepulveda (ARG/FVC) 1h12:58.

44. Sylvain Chavanel (FRA/DEN) 1h14:07.

45. Luis Leon Sanchez (ESP/AST) 1h16:37.

46. George Bennett (NZL/LNL) 1h19:42.

47. Greg Van Avermaet (BEL/BMC) 1h19:57.

48. Julian Alaphilippe (FRA/ETI) 1h20:10.

49. Peter Stetina (USA/TRE) 1h20:34.

50. Amaël Moinard (FRA/BMC) 1h21:22.

51. Diego Rosa (ITA/AST) 1h21:37.

52. Georg Preidler (AUT/GIA) 1h24:06.

53. Thomas De Gendt (BEL/LOT) 1h25:20.

54. Robert Kiserlovski (CRO/TIN) 1h26:17.

55. Luis Angel Maté (ESP/COF) 1h31:05.

56. Ruben Plaza (ESP/ORI) 1h31:24.

57. Jakob Fuglsang (DEN/AST) 1h32:16.

58. Patrick Konrad (AUT/BOA) 1h33:45.

59. Laurens ten Dam (NED/GIA) 1h35:21.

60. Rui Costa (POR/LAM) 1h36:12.

61. Mikaël Chérel (FRA/ALM) 1h38:14.

62. Fabrice Jeandesboz (FRA/DEN) 1h41:52.

63. Jan Polanc (SLO/LAM) 1h45:41.

64. Andriy Grivko (UKR/AST) 1h46:21.

65. Ben Gastauer (LUX/ALM) 1h46:50.

66. Anthony Roux (FRA/FDJ) 1h47:01.

67. Paolo Tiralongo (ITA/AST) 1h47:45.

68. Gorka Izagirre (ESP/MOV) 1h47:49.

69. Chris Anker Sörensen (DEN/FVC) 1h48:39.

70. Simon Geschke (GER/GIA) 1h49:01.

71. Kristijan Ãurasek (CRO/LAM) 1h50:02.

72. Ion Izagirre (ESP/MOV) 1h50:30.

73. Romain Sicard (FRA/DEN) 1h52:13.

74. Tom-Jelte Slagter (NED/CAN) 1h52:40.

75. Alberto Losada (ESP/KAT) 1h53:13.

76. Martin Elmiger (SUI/IAM) 1h53:30.

77. Arnold Jeannesson (FRA/COF) 1h54:57.

78. Brice Feillu (FRA/FVC) 1h56:01.

79. Winner Anacona (COL/MOV) 1h57:51.

80. Arthur Vichot (FRA/FDJ) 1h59:07.

81. Tsgabu Grmay (ETH/LAM) 1h59:34.

82. Tony Martin (GER/ETI) 2h00:13.

83. Jérémy Roy (FRA/FDJ) 2h00:51.

84. Nelson Oliveira (POR/MOV) 2h01:44.

85. Oliver Naesen (BEL/IAM) 2h01:51.

86. Cyril Gautier (FRA/ALM) 2h04:25.

87. Jérôme Coppel (FRA/IAM) 2h04:31.

88. Michael Schär (SUI/BMC) 2h04:41.

89. Daniel Teklehaymanot (ERI/DDT) 2h06:02.

90. Peter Sagan (SVK/TIN) 2h07:19.

91. Thomas Voeckler (FRA/DEN) 2h07:39.

92. Jan Barta (CZE/BOA) 2h09:58.

93. Alexey Lutsenko (KAZ/AST) 2h10:57.

94. Marcus Burghardt (GER/BMC) 2h11:47.

95. Anthony Delaplace (FRA/FVC) 2h13:04.

96. Florian Vachon (FRA/FVC) 2h13:23.

97. Michael Valgren (DEN/TIN) 2h13:24.

98. Bert-Jan Lindeman (NED/LNL) 2h14:48.

99. Adam Hansen (AUS/LOT) 2h15:21.

100. Sep Vanmarcke (BEL/LNL) 2h17:21.

101. Luke Durbridge (AUS/ORI) 2h18:37.

102. Tony Gallopin (FRA/LOT) 2h19:00.

103. Edvald Boasson Hagen (NOR/DDT) 2h19:20.

104. Paul Martens (GER/LNL) 2h20:42.

105. Pierre-Luc Périchon (FRA/FVC) 2h20:52.

106. Dylan van Baarle (NED/CAN) 2h21:13.

107. Luka Pibernik (SLO/LAM) 2h21:41.

108. Paul Voss (GER/BOA) 2h21:44.

109. Lawson Craddock (USA/CAN) 2h22:16.

110. Antoine Duchesne (CAN/DEN) 2h27:07.

111. Bryan Coquard (FRA/DEN) 2h27:37.

112. Jasper Stuyven (BEL/TRE) 2h27:43.

113. Reinardt Janse Van Rensburg (RSA/DDT) 2h27:58.

114. Jürgen Roelandts (BEL/LOT) 2h28:52.

115. Nicolas Edet (FRA/COF) 2h29:31.

116. Markel Irizar (ESP/TRE) 2h29:37.

117. Michael Matthews (AUS/ORI) 2h31:27.

118. Fabian Cancellara (SUI/TRE) 2h31:28.

119. André Greipel (GER/LOT) 2h31:36.

120. Reto Hollenstein (SUI/IAM) 2h32:01.

121. Ramunas Navardauskas (LTU/CAN) 2h33:37.

122. Vasil Kiryienka (BLR/SKY) 2h33:55.

123. Samuel Dumoulin (FRA/ALM) 2h34:53.

124. Roy Curvers (NED/GIA) 2h34:59.

125. Grégory Rast (SUI/TRE) 2h35:15.

126. Natnael Berhane (ERI/DDT) 2h35:41.

127. Petr Vakoc (CZE/ETI) 2h35:46.

128. Mathew Hayman (AUS/ORI) 2h35:56.

129. Cyril Lemoine (FRA/COF) 2h36:01.

130. Yukiya Arashiro (JPN/LAM) 2h37:07.

131. Imanol Erviti (ESP/MOV) 2h39:23.

132. Jérôme Cousin (FRA/COF) 2h39:25.

133. Iljo Keisse (BEL/ETI) 2h39:29.

134. Stephen Cummings (GBR/DDT) 2h39:30.

135. Alex Howes (USA/CAN) 2h39:31.

136. Sondre Holst Enger (NOR/IAM) 2h39:39.

137. Geoffrey Soupe (FRA/COF) 2h39:48.

138. Rohan Dennis (AUS/BMC) 2h40:06.

139. Timo Roosen (NED/LNL) 2h41:35.

140. William Bonnet (FRA/FDJ) 2h41:48.

141. Armindo Fonseca (FRA/FVC) 2h41:59.

142. Michael Albasini (SUI/ORI) 2h42:08.

143. Angel Vicioso (ESP/KAT) 2h43:03.

144. Christopher Juul-Jensen (DEN/ORI) 2h43:39.

145. Maximiliano Richeze (ARG/ETI) 2h44:35.

146. Maarten Wijnants (BEL/LNL) 2h44:54.

147. John Degenkolb (GER/GIA) 2h46:12.

148. Julien Vermote (BEL/ETI) 2h46:16.

149. Brent Bookwalter (USA/BMC) 2h47:09.

150. Alexander Kristoff (NOR/KAT) 2h47:12.

151. Matteo Bono (ITA/LAM) 2h47:44.

152. Fabio Sabatini (ITA/ETI) 2h49:06.

153. Ramon Sinkeldam (NED/GIA) 2h51:13.

154. Greg Henderson (NZL/LOT) 2h51:25.

155. Mark Cavendish (GBR/DDT) 2h51:27.

156. Dylan Groenewegen (NED/LNL) 2h52:11.

157. Yohann Gène (FRA/DEN) 2h52:19.

158. Christophe Laporte (FRA/COF) 2h52:25.

159. Oscar Gatto (ITA/TIN) 2h52:55.

160. Matteo Tosatto (ITA/TIN) 2h53:24.

161. Maciej Bodnar (POL/TIN) 2h53:41.

162. Adrien Petit (FRA/DEN) 2h53:46.

163. Cesare Benedetti (ITA/BOA) 2h54:13.

164. Kristijan Koren (SLO/CAN) 2h54:20.

165. Robert Wagner (GER/LNL) 2h54:31.

166. Luke Rowe (GBR/SKY) 2h56:18.

167. Borut Bozic (SLO/COF) 2h56:23.

168. Jacopo Guarnieri (ITA/KAT) 2h56:24.

169. Marco Haller (AUT/KAT) 2h57:18.

170. Marcel Kittel (GER/ETI) 2h58:01.

171. Vegard Breen (NOR/FVC) 2h59:06.

172. Ian Stannard (GBR/SKY) 2h59:12.

173. Andreas Schillinger (GER/BOA) 2h59:17.

174. Albert Timmer (NED/GIA) 2h59:49.

175. Davide Cimolai (ITA/LAM) 3h00:47.

176. Marcel Sieberg (GER/LOT) 3h01:52.

177. Alexis Gougeard (FRA/ALM) 3h03:39.

178. Daniel McLay (GBR/FVC) 3h05:25.

179. Bernhard Eisel (AUT/DDT) 3h10:55.

180. Shane Archbold (NZL/BOA) 3h11:38.

181. Leigh Howard (AUS/IAM) 3h18:02.

182. Lars Bak (DEN/LOT) 3h22:50.

183. Sam Bennett (IRL/BOA) 3h38:10.